Odznaka 1 Dywizji Pancernej

Powołana z rozkazu Naczelnego Wodza Gen. Władysława Sikorskiego 1 Dywizja Pancerna otrzymała charakterystyczną odznakę noszoną następnie przez jej żołnierzy na lewym rękawie munduru oraz na każdym elemencie wyposażenia. Do chwili obecnej jest symbolem Dywizji, elementem wielu pomników i upamiętnień jej poświęconych. Symbolem spajającym środowiska kombatanckie, rodziny weteranów i wszystkich jej miłośników.

Zwana powszechnie przez żołnierzy Dywizji „wiewiórką” przedstawia czarny hełm polskiej husarii z przyłbicą oraz skrzydłem husarskim. Jest on umieszczony na pomarańczowej tarczy z czarnym konturem. Barwy odznaki nawiązywały do broni pancernej II Rzeczypospolitej. Została zatwierdzona przez Naczelnego Wodza rozkazem z 11 sierpnia 1942 r.

Kim jednak był jej autor? Ta wiedza nie jest niestety powszechna, stąd przypomnijmy:

Ostateczny jej projekt stworzył por. Adam Bunsch – w 1942 r. oficer oświatowy 10 Brygady Kawalerii Pancernej Polskich Sił Zbrojnych stacjonujących w Wielkiej Brytanii. Urodził się 20 grudnia 1896 r. w Krakowie w rodzinie o artystycznych korzeniach. W czasie I wojny światowej służył w armii austriackiej, by po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpić do Wojska Polskiego i walczyć w wojnie polsko-bolszewickiej. Dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. W 1921 r. ukończył zaczęte przed wojną studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przedwojenny, ceniony artysta malarz oraz dramaturg. Specjalizował się także w witrażach i polichromiach do wielu obiektów sakralnych w Polsce.

W kampanii wrześniowej 1939 r. pełnił funkcję oficera nasłuchu radiowego. Po przejściu granicy z Węgrami internowany, lecz następnie przedostał się do Francji i kontynuował służbę w Wojsku Polskim.  W latach 1940-1943 w Wielkiej Brytanii przydzielony jako oficer oświatowy do 10 Brygady Kawalerii Pancernej. Awansowany w 1943 r. do stopnia porucznika. W Anglii mimo służby wojskowej kontynuował również swą twórczość plastyczną. M.in. stworzył wiele witraży i obrazów dla kościołów Polskiej Misji Katolickiej na Wyspach Brytyjskich. Jednym z jego szczególnych dzieł była także odznaka 1 Dywizji Pancernej.

W 1945 r. zdemobilizowany z Polskich Sił Zbrojnych powrócił do Polski. Kontynuował swoją pracę artystyczną, literacką i naukową mimo trudności piętrzonych przez władze komunistyczne. Uczestnik wielu wystaw krajowych i międzynarodowych. Zmarł w Krakowie 15 maja 1969 r. i został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (cmentarz parafialny Kraków Salwator, Al. Waszyngtona – sektor SC13, rząd 1, grób 56). Dowodem wdzięczności za jego twórczość artystyczną była m.in. odprawiona 30 maja 1969 r. msza święta w kościele polskim w Londynie. Jak wspominał ówczesny rektor Polskiej Misji Katolickiej – ks. Władysław Staniszewski została ona odprawiona „za tyle zbożnych dzieł [Adama Bunscha] pozostawionych Bogu na chwałę, a sztuce polskiej na sławę”.

Warto pamiętając o 1 Dywizji Pancernej i jej żołnierzach, wspomnieć także o autorze tak symbolicznego znaku, jakim jest bezsprzecznie jej odznaka.

autor: Aneta Hoffmann