urodzony: 6 kwietnia 1909 r., Gołonóg koło Będzina, Polska
zmarł: 1982 r., Polska
odznaczony: polskie – Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 11207), Krzyż Walecznych
Losy przedwojenne:
Stanisław Wartak zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum w Będzinie w roku 1928. W lipcu 1930 r. został powołany do wojska – do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 5 w Łobzowie (Krakowie). Miesiąc później zdał egzamin do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowie-Komorowie. Praktykę wojskową odbył przed podjęciem nauki w szkole wojskowej w 4 Pułku Piechoty Legionów. W 1933 r. ukończył Szkołę Podchorążych i z dniem 1 sierpnia uzyskał stopień podporucznika. Odbywając służbę wojskową w kolejnych oddziałach w 1936 r. został powołany na VIII Kurs Oficerski Broni Pancernej w Modlinie. Od 1 stycznia tego roku awansowany do stopnia porucznika. W okresie październik 1937 – sierpień 1939 r. dowódca plutonu pancernego i oficer oświatowy 12 Batalionu Pancernego w Łucku. W sierpniu 1939 r. zmobilizowany do 21 Dywizjonu Pancernego na stanowisko dowódcy kompanii dowodzenia i kwatermistrza Dywizjonu.
Losy w czasie II wojny światowej:
Wraz z 21 Dywizjonem Pancernym Wołyńskiej Brygady Kawalerii walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. – bitwy pod Mokrą, Rzęsawą i Brzezinami koło Łodzi. 21 września 1939 r. przekroczył granicę polską z Węgrami i został internowany w obozie w Esztergom. Uciekł z niewoli i już 24.10.1939 r. stawił się w polskim ośrodku mobilizacyjnym w Paryżu. Od listopada 1939 do czerwca 1940 r. służył jako zastępca dowódcy kompanii w 1 Batalionie Czołgów. Po upadku Francji, 21.06.1940 r. przybył do Wielkiej Brytanii. Początkowo służył w 1 Baonie Czołgów, a po kolejnych przekształceniach polskich oddziałów pancernych w Szkocji – w 1 Pułku Pancernym. 01.09.1942 r. przydzielony do 2 Pułku Pancernego 1 Dywizji Pancernej na stanowisko dowódcy 3 szwadronu pancernego. Absolwent i instruktor szeregu polskich szkoleń wojskowych w Wielkiej Brytanii. 01.01.1943 r. awansowany do stopnia kapitana. Na skutek wypadku samochodowego w lipcu-sierpniu 1944 r. przebywał w szpitalu w Beverley (Yorkshire). Do walczących już na kontynencie europejskim oddziałów 1 Dywizji dołączył w październiku 1944 r. i brał udział w walkach swego Pułku jako dowódca szwadronu czołgów w wyzwalaniu Belgii i Holandii oraz na terenie Niemiec. Od lipca 1945 do kwietnia 1947 r. zastępca dowódcy 2 Pułku Pancernego. Po zakończeniu okupacji Niemiec przez oddziały 1 Dywizji Pancernej i wyjeździe polskich żołnierzy do Wielkiej Brytanii kpt. Stanisław Wartak w okresie kwiecień – lipiec 1947 r. pełnił funkcję zastępcy dowódcy Ośrodka Zapasowego nr 3 w Herzlake (Niemcy).
Losy powojenne:
Zdemobilizowany na wyjazd do Polski z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w dniu 05.08.1947 r. wyjechał z Quakenbrueck (Niemcy) pięć dni później do Szczecina. Do Polski przybył 14.08.1947 r., a 19.08.1947 r. w rodzinne strony w okolicach Sosnowca. Po powrocie był represjonowany przez władze komunistyczne powojennej Polski. Zmarł w 1982 r.
autor: Aneta Hoffmann